ATÇALI KEL MEHMET EFE


 

Ege türküsü deyince aklımıza ilk ZEYBEKLER gelir. Bu kez yine bir efeyi hikayesi ve türküsüyle anacağız. ATÇALI KEL MEHMET EFE.

 

Aydın'ın Atça kasabasından olan Atçalı Kel Mehmet Efe, fakir bir zeybektir. Genç yaşında dağa çıkmış, daha sonra bir ihtilal in lideri olmuştur.

 

”Aydın İhtilal i” Ona ait vesikalar bunu göstermektedir.

Kel Mehmet'in liderliğinde meydana çıkan Aydın ayaklanması tam manasıyla bir halk ihtilali karakterini taşır görünmektedir.

Çünkü Kel Mehmet, şimdiye kadar gelmiş geçmiş eşkıyaların yapamadığı bir işi başarmıştır.Aydın ihtilaline lider olan Mehmet ilk olarak savaş vergilerinden bunalan Aydınlılara bu vergiyi kaldırdığını ilan etti. Daha sonraları mültezimlerin, voyvodaların ve zabitlerin halktan keyfi olarak topladıkları vergileri kaldırdı.

Kel Mehmet bunlarla da yetinmedi, hükümetten serbest ticaret ve tarımın korunmasını, kanunların değiştirilmesini, daha eşit kanunlar yapılmasını ve askerliğin yeni esaslara bağlanmasını istedi.

Aydınlılar, Kütahya, Manisa ve Denizli'nin bazı kazaları, onun ileri sürdüğü fikirleri sevinçle karşıladılar, ona kapılarını açtılar.

Kel Mehmet'in ilk ayaklanmasında yalnız Aydın mütesellimi ve yanındaki adamları hariç, diğer kasabalarının hiç birisinde ona karşı silah atılmadı. Aksine, adamlarıyla birlikte bu kasabalara birer kurtarıcı gibi girdi.

Halk, Kel Mehmet'in ileri sürdüğü fikirleri samimi, ciddi ve adil buldu.. Onun etrafında toplanıverdi.

Aydın'a bir vali gibi yerleşen Kel Mehmet, eski düzeni kökünden yıktı.. Kötü idareciler ve ayanlar bulundukları yerlerden kaçtılar. ileri sürdüğü esaslara göre hakim olduğu bölgeyi idareye başladı.

Kel Mehmet, idaresi altında bulunan yerlerde halkının malına, canına ve ırzına saygı gösterdi. Gezi hürriyetine engel olmadı. ahlaksız, zalim ve hırsız memurların amansız bir düşmanı oldu. Ağır vergiler altında inleyen, dövülen, hapsedilen ve sürgüne gönderilen halkın koruyuculuğunu yaptı. Çilelerle dolu bu halkı, zalim memurların pençesinden kurtarmak için elinden gelen her şeyi yaptı.

Kel Mehmet, halk hareketlerinin temeli ve ışığı oluyordu. Bu bakımdan fermanlı Kel Mehmet, reform ve halk hareketleri konusunda sosyal tarihimizde her zaman önemli bir yer alacaktır.Aydın Nazilli arasındaki Atça kasabasında bugün Atçalı'nın anısına bir "Atçalı Kel Mehmet" anıtı bulunduğunu belirtelim. Hoşça Kalın TÜRKÜLERLE Kalın.

                                                                                 GARİPOĞLU

 

Aydın dağlarında gezerim gayrı

Yazıldı fermanım okundu gayrı

Aldım martinimi çıktım dağlara

Dünya bir olsa tutulmam gayrı

 

Atçalı Mehmet im bilsinler beni

Yoksulun yanında görsünler beni

Koyarım bu yola tatlı canı

Dünya bir olsa tutulmam gayrı

 

Oniki yaşımda binerdim taya

Minnet etmezdim paşaya beye

Beni yaman bildirmişler devlete

Dünya bir olsa tutulmam gayrı

 

Atçalı Mehmet im bilsinler beni

Yoksulun yanında görsünler beni

Koyarım bu yola tatlı canı

Dünya bir olsa tutulmam gayrı